Τι είναι ο θυμός
Ο θυμός είναι ένα συναίσθημα το οποίο δημιουργείται ύστερα από την εμπειρία ενός πρωταρχικού συναισθήματος όπως είναι ο φόβος, το άγχος, η ταραχή, η απόγνωση, η ματαίωση, η λύπη, η προσβολή, ακόμα και η άρνηση κ.α.
Συνεπώς, ο θυμός είναι ένα υγιές και φυσιολογικό συναίσθημα, το οποίο μπορούμε να το αισθανθούμε από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας. Είναι στην ουσία, η συναισθηματική μας αντίδραση σε διάφορα ερεθίσματα (εξωτερικά π.χ. κοινωνικές συγκυρίες / ή εσωτερικά π.χ. προσωπικές σκέψεις) και έχει ως βασικό σκοπό την υπεράσπιση του εαυτού μας όταν αντιλαμβανόμαστε πως κάτι εχθρικό ή και επιθετικό συμβαίνει γύρω μας. Θα λέγαμε ότι τις περισσότερες φορές λειτουργεί, σωστά ή λαθεμένα, ως άμυνα για το άτομο.
Κάθε άνθρωπος θυμώνει για διαφορετικούς λόγους. Μπορεί να θυμώνουμε με τους άλλους, με τις καταστάσεις (το αφεντικό μας, το σύντροφό μας, τον φίλο μας, τους γονείς μας, την χώρα μας κ.α.) αλλά και ακόμα με τον ίδιο μας τον εαυτό («δεν έγραψα καλά στις εξετάσεις, γιατί δεν διάβασα αρκετά», «γιατί αρρώστησα βαριά, αφού πρόσεχα» κ.α.).
Είδη θυμού
Πάμε λοιπόν να δούμε τα ειδή αυτού του έντονου συναισθήματος καθώς και τον τρόπο λειτουργίας τους στην ψυχική υγεία του ατόμου:
- Ο επιθετικός θυμός
Όταν νιώθουμε πληγωμένοι ή παραβιασμένοι μπορεί να το εκδηλώσουμε με φωνές ή σωματικά ξεσπάσματα.
Εδώ όλοι γνωρίζουν ότι έχουμε θυμώσει και είναι προτιμότερο να επικοινωνούμε αυτό που αισθανόμαστε με ήρεμο και υγιή τρόπο.
- Ο Παθητικός Θυμός
Κρατάμε το θυμό για τον εαυτό μας και τον καταπίνουμε ώστε να αποφύγουμε να εκδηλώσουμε αυτό που μας συμβαίνει είτε από φόβο, είτε από ντροπή κ.α.
Ο θυμός όμως μας φθείρει εσωτερικά καθώς δεν εκφράζεται, με επακόλουθο πολλές φορές οι άλλοι να μην αντιλαμβάνονται ότι έχουμε θυμώσει.
- O Αποφευκτικός Θυμός
Αυτό το είδος θυμού συναντάται όταν δεν θέλουμε ή δεν μπορούμε να επικοινωνήσουμε ούτε στον εαυτό μας, αλλά ούτε και στους άλλους ότι έχουμε θυμώσει και έτσι βλάπτεται η ψυχική μας υγεία. Μπορεί να προέρχεται από έλλειψη αυτοπεποίθησης η αισθήματα ανεπάρκειας και ανασφάλειας.
Σε αυτήν την περίπτωση δεν έχουμε σχεδόν καμία επικοινωνία με το συναίσθημα του θυμού μας.
- 0 Παθητικός-Επιθετικός Θυμός
Εκφράζουμε έμμεσα τον θυμό μας π.χ. αλλά λέμε κι άλλα κάνουμε. Στην περίπτωση αυτή αντιλαμβανόμαστε το συναίσθημα μας αλλά επιλέγουμε να το εκφράσουμε με ένα λιγότερο ευθύ τρόπο.
Όταν μας συμβαίνει αυτό χρειάζεται να εξερευνούμε τα συναισθήματά μας και να τα εκφράζουμε με ειλικρίνεια
- O θυμός Προβολής
Όταν μεταφέρουμε τον θυμό στους άλλους με σκοπό να τους θυμώσουμε προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τα δικά μας βαθύτερα συναισθήματα μέσα από αυτούς τους άλλους ανθρώπους και τις αντιδράσεις τους. Θα λέγαμε ότι αυτό λειτουργεί σαν ένας καθρέφτης του εαυτού μας στον απέναντι.
Και σε αυτήν την περίπτωση ο θυμός μας πάλι χαρακτηρίζεται ως έμμεσος αφού μεταφέρεται.
- O Υγιής – Εποικοδομητικός Θυμός
Είναι μία φυσική απάντηση σε κάτι που πρέπει να αλλάξει, θα λέγαμε με άλλα λόγια δημιουργικός θυμός. Είναι σημαντικό να διοχετεύουμε αυτή την ενέργεια με υγιή τρόπο ώστε να μην θέτουμε τον εαυτό μας ή και άλλους σε κίνδυνο.
Εδώ εκφράζουμε ανοιχτά τον θυμό μας στο άλλο άτομο και μαζί προσπαθούμε να προχωρήσουμε μπροστά βρίσκοντας λύσεις.
Συνέπειες του θυμού
Ο θυμός είναι ένα διαβρωτικό συναίσθημα κι όμως, δεν του δίνουμε την απαραίτητη προσοχή και φροντίδα.
Πολλές φορές ο άνθρωπος τον χρησιμοποιεί για να κρύψει τη μελαγχολία του, την κατάθλιψη και το άγχος του. Άλλες φορές μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα κάποιας παθολογικής διαταραχής.
Όπως και να έχει, ο θυμός δυσκολεύει την επίλυση των προβλημάτων που προκύπτουν στη ζωή των ανθρώπων και πολλές φορές, διαστρεβλώνει την εικόνα που υιοθετεί κάποιος για την πραγματικότητα. Αποτελεί εμπόδιο για τις ανθρώπινες σχέσεις και γενικά υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής του ανθρώπου για αυτό η αναζήτηση βοήθειας από ειδικούς είναι απαραίτητη.
Εν κατακλείδι, ο θυμός είναι ένα συναίσθημα που πρέπει και μπορεί να γίνει διαχειρίσιμος.
Μη διστάσεις να ζητήσεις βοήθεια, είμαστε δίπλα σου!!!
Επιμέλεια
Μαρία Ζευγαρίδου
Ψυχολόγος