Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας;

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο δεύτερος συχνότερος καρκίνος και αποτελεί τη δεύτερη, σε σειρά, αιτία θανάτου στις γυναίκες σε παγκόσμιο επίπεδο. Ετησίως, περίπου 500.000 γυναίκες διαγιγνώσκονται με το συγκεκριμένο είδος καρκίνου και περίπου οι μισές χάνουν τη μάχη. Στη χώρα μας, καταγράφονται περίπου 600 περιστατικά, εκ των οποίων τα 250 χάνουν τη ζωή τους από το καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. 

Παρά το γεγονός πως η συγκεκριμένη μορφή καρκίνου εμφανίζεται σε ηλικίες άνω των 50, τα τελευταία χρόνια η νόσος σημειώνεται και σε πιο νεαρές γυναίκες των 30 και 40 ετών. 

Με την εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης, πραγματοποιείται έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση του καρκίνου χάρη στην εφαρμογή του τεστ Παπανικολάου (τεστ ΠΑΠ) που εξετάζει πιθανές βλάβες/αλλοιώσεις στον τράχηλο.

Ποιες γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας;

Η έναρξη των σεξουαλικών επαφών πριν την ηλικία των 18 ετών και η εναλλαγή διαφορετικών συντρόφων ή η περίπτωση ο ένας σύντροφος να έχει σεξουαλικές σχέσεις με πολλούς συντρόφους, αυξάνουν τη πιθανότητα να νοσήσει μια γυναίκα από τον ογκογόνο HPV. Ακόμη, η κληρονομικότητα σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, το κάπνισμα και η μακρόχρονη χρήση αντισυλληπτικών χαπιών συντελούν εξίσου στην εμφάνιση της νόσου. 

Τι είναι ο ιός HPV; 

Ο ιός HPV (Human Papillomavirus) είναι ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων και μεταδίδεται μέσω της σεξουαλικής επαφής. Η χρόνια λοίμωξη από τον HPV δημιουργεί δυσπλασίες στη περιοχή του τραχήλου, στις οποίες αν δε δοθεί η απαραίτητη προσοχή, είναι πιθανό να εξελιχθούν σε κακοήθεια. Μέχρι σήμερα, υπάρχουν περίπου 100 τύποι HPV, όμως, μόνο οι 13 μπορούν να προκαλέσουν προκαρκινικές δυσπλασίες (τύποι 16, 18, 31, 45, 33, 35, 39, 51, 52, 56, 58, 59 και 68). Η προσβολή από τον HPV είναι τόσο συχνή που το 80% των σεξουαλικά ενεργών ατόμων θα κολλήσουν τον ιό τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους. Επιδημιολογικά, πάνω από το 90% του καρκίνου που οφείλεται στον HPV εμφανίζεται στον τράχηλο της μήτρας. 

Εμβόλιο κατά του ιού HPV

Οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου σχετίζονται με στελέχη του HPV μέσω της σεξουαλικής επαφής. Το εμβόλιο συμβάλλει στη πρόληψη της νόσου και προφυλάσσει από τους επικίνδυνους/ογκογόνους τύπους 6, 11, 16 και 18 του HPV. Η χορήγηση του εμβολίου γίνεται τόσο σε κορίτσια όσο και σε αγόρια άνω των 9 ετών. Αν και θεωρείται προτιμότερη η λήψη του εμβολίου πριν τη σεξουαλική έναρξη και των δύο φύλων, η μεταγενέστερη λήψη του μπορεί να φανεί εξίσου ωφέλιμη, όχι, όμως, στον ίδιο βαθμό.

Συμπτώματα του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας

Στα πρώτα στάδια της συγκεκριμένης νόσου δεν παρατηρούνται συμπτώματα. Σε πιο προχωρημένα στάδια μπορεί να εμφανιστούν τα εξής: ξαφνική κολπική αιμορραγία, πόνος στη πυελική περιοχή, πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή και δύσοσμες κολπικές εκκρίσεις με ή χωρίς αίμα. Για τους λόγους αυτούς, συνιστάται ο τακτικός γυναικολογικός έλεγχος και το ετήσιο τεστ ΠΑΠ. 

Διαγνωστική προσέγγιση 

Σε περιπτώσεις που το τεστ ΠΑΠ ανιχνεύσει κάποια βλάβη ή αλλοίωση στον τράχηλο, υπάρχουν ορισμένες τεχνικές για την αφαίρεσή τους (εξάχνωση με laser, loop εκτομή και κωνοειδής εκτομή). Η τελική διάγνωση θα δοθεί με τη βιοψία της ύποπτης περιοχής για σαφέστερα αποτελέσματα κι έπειτα, μέσω περαιτέρω ελέγχου, θα καθοριστεί εάν πρόκειται για τοπικά προχωρημένη νόσο ή μεταστατική. 

Θεραπευτική προσέγγιση

Σε πρώιμα στάδια του καρκίνου απαραίτητη κρίνεται η υστερεκτομή και ο καθαρισμός των λεμφαδένων στη πάσχουσα περιοχή. Ωστόσο, σε κάθε νοσούσα γυναίκα δεν ακολουθείται η ίδια θεραπευτική προσέγγιση. 

Σε περιπτώσεις τοπικά προχωρημένης νόσου, προβλέπεται η υποβολή σε ακτινοθεραπεία με ή και χωρίς χημειοθεραπεία, ενώ, σε μεταστατική νόσο, ως πρώτη επιλογή είναι η χημειοθεραπεία, σε συνδυασμό με ακτινοθεραπεία για ανακουφιστικούς λόγους. Παρόλα αυτά, υπάρχουν ομάδες γυναικών που δε χρειάστηκε να υποβληθούν σε κάποια χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, παρά μόνο στη χειρουργική επέμβαση. 

Πρόγνωση και Πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι μια νόσος που σε πολλές περιπτώσεις θεραπεύεται. Αναλόγως με το στάδιο της νόσου αναφέρονται ποσοστά 5ετούς επιβίωσης που κυμαίνονται στο 85-90% στο στάδιο I, στο 60% για το στάδιο ΙΙ, στο 30% για το στάδιο ΙΙΙ, και στο 10% για το τελευταίο στάδιο IV. 

Για τη πρόληψη της νόσου απαιτείται η χρήση προφυλακτικού στις σεξουαλικές επαφές, ο εμβολιασμός κατά του ιού HPV τόσο των κοριτσιών όσο και των αγοριών, η διακοπή καπνίσματος και ο τακτικός γυναικολογικός έλεγχος με τεστ ΠΑΠ και HPV τεστ. 

Επιμέλεια

Ελίζα Κωστάκη

Ψυχολόγος