Τι είναι χημειοθεραπεία;
Η χημειοθεραπεία είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης του καρκίνου του μαστού (και γενικότερα του καρκίνου) η οποία γίνεται με τη χρήση φαρμάκων που σκοτώνουν ή βλάπτουν τόσο τα κακά κύτταρα του καρκίνου όσο και τα καλά κύτταρα του οργανισμού.
Μπορεί να χορηγηθεί με διαφορετικούς τρόπους και συνήθως αποτελεί ένα «κοκτέιλ» φαρμάκων με άφθονες παρενέργειες, ακόμα και μακροχρόνιες, στον ανθρώπινο οργανισμό.
Άλλες θεραπείες
Οι θεραπείες γενικά κατά του καρκίνου μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν: α) ακτινοθεραπεία, β) ορμονοθεραπεία, γ) βιολογική ανοσοθεραπεία και δ) χειρουργική επέμβαση.
Συνέπειες στη διατροφική αξία
Αυτές οι διαδικασίες και τα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν σε πολλά άτομα απώλεια της όρεξης και της ενέργειάς τους. Ως αποτέλεσμα οι ασθενείς μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο υποσιτισμού, αλλά και επιπλέον προβλήματα που επηρεάζουν την διατροφή τους ή επηρεάζονται από αυτή.
Συνεπώς, είναι πολύ σημαντικό να διατηρείται σωστή διατροφή πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη θεραπεία του καρκίνου.
Οφέλη στον οργανισμό από την επιλογή σωστής διατροφής
Οι διατροφικές σας επιλογές όταν έχετε καρκίνο και υποβάλλεστε σε χημειοθεραπεία μπορεί να είναι πολύ διαφορετικές από αυτές που έχετε συνηθίσει να τρώτε.
- Ο κύριος στόχος είναι να προσπαθήσετε να διατηρήσετε σταθερό το βάρος σας. Προσπαθήστε να τρώτε μια μεγάλη ποικιλία τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες και πρωτεΐνες. Αυτό θα συμβάλει στο να θεραπευτείτε σωστά και να διατηρήσετε την ενέργεια σας για να αντιμετωπίσετε όλες τις νέες προκλήσεις που μπορεί να φέρει η χημειοθεραπεία ενώ παράλληλα επιτυγχάνετε την σταθερότητα στο βάρος σας.
- Μερικές φορές, οι διατροφικές συστάσεις που λαμβάνετε από τον θεράποντα ιατρό σας μπορεί να ακούγονται σαν το αντίθετο μιας υγιεινής διατροφής. Η ομάδα φροντίδας σας μπορεί να σας ενθαρρύνει να ακολουθήσετε μια δίαιτα υψηλής θερμιδικής αξίας και υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες, ειδικά αν αισθάνεστε αδύναμοι ή είστε λιποβαρείς.
- Παρόλο που μπορεί να μην αισθάνεστε καλά ή να μην έχετε όρεξη για φαγητό, η σωστή προσοχή στη διατροφή μπορεί να βοηθήσει στην ευκολότερη ανάρρωση. Βέβαια εάν δεν έχετε όρεξη να φάτε κατά τη διάρκεια της έγχυσης, αυτό είναι εντάξει, αλλά να θυμάστε ότι μπορεί να αισθάνεστε καλύτερα με την κατανάλωση μικρών ποσοτήτων τροφής και υγρών.
- Συνιστάται να τρώτε ελαφρά την ημέρα της χημειοθεραπείας σας. Το να τρώτε μικρές μερίδες αργά και κάθε λίγες ώρες φαίνεται να λειτουργεί καλύτερα. Μην αμελείτε την λήψη γευμάτων αυτές τις ημέρες και αποφύγετε την κατανάλωση πολύ λιπαρών και πικάντικων τροφών.
Διατροφικές συμβουλές που ανήκουν στον κύκλο της χημειοθεραπείας
Γενικότερα στον κύκλο των χημειοθεραπειών θα πρέπει να τρέφεστε υγιεινά για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού σας και την ανάκτηση των δυνάμεων σας, με σωστές ποσότητες καθώς και να ενυδατώνεστε.
Συγκεκριμένα φαγητά πριν και κατά την διάρκεια της θεραπείας
- Τα ελαφριά γεύματα και τα μικρά (5-6 μικρότερα γεύματα την μέρα αντί 3 μεγάλα) φαίνεται να λειτουργούν καλύτερα και μερικά παραδείγματα επιλογών είναι:
- Γιαούρτι σκέτο ή με φρούτα
- Φρέσκα φρούτα και τυρί cottage
- Αυγό ποσέ και τοστ
- Φρυγανισμένο κουλούρι με μικρή ποσότητα φυστικοβούτυρου
- Δημητριακά και γάλα (δοκιμάστε το γάλα σόγιας, αν έχετε δυσανεξία στη λακτόζη)
- Ρυζόσουπα, κοτόπουλο
- Κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας πάρτε μαζί σας ένα μικρό σνακ. Μπορείτε να δοκιμάσετε τις παραπάνω τροφές όπως φρούτα, κράκερ, ξηρούς καρπούς. Αποφύγετε τα όξινα τρόφιμα που μπορεί να ερεθίσουν το πεπτικό σας σύστημα.
- Να έχετε μαζί σας ένα μπουκάλι νερό ή το αγαπημένο σας ρόφημα (αποφύγετε οτιδήποτε έχει υψηλή περιεκτικότητά σε καφεΐνη) καθώς και χυμούς χαμηλών οξέων (μήλο, σταφύλι και νέκταρ φρούτων). Προσπαθήστε να λαμβάνετε όσο περισσότερους ηλεκτρολύτες μπορείτε, καθώς βοηθούν στην ενυδάτωση του οργανισμού ενώ ταυτόχρονα θα απομακρύνεται έτσι και ορισμένα από τα υποπροϊόντα της χημειοθεραπείες π.χ. αθλητικά – ισοτονικά ποτά χωρίς ζάχαρη, νερό καρύδας κ.α.
Μετά την θεραπεία:
- Επανάληψη 5-6 μικρών και ελαφριών γευμάτων όπως και πριν. Να τρώτε τρόφιμα με λιγότερα λιπαρά και πιο άπαχα, καθώς και να καταναλώνετε με πιο αργό ρυθμό της τροφές σας.
- Συνεχόμενη ενυδάτωση. Το μεταλλικό νερό είναι το καλύτερο, αλλά υπάρχουν και άλλες πηγές υγρών όπως: χυμοί, ζωμοί με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, διαυγείς σούπες, ζελέ, τσάι από βότανα όπως τζίντζερ (βοηθά επίσης σε στομαχικούς πόνους ) και μέντα, κάποια μαύρα τσάγια, πρωτεϊνούχα ροφήματα χωρίς ζάχαρη κ.α.
- Δοκιμάστε πιο κρύες ή δροσερές τροφές – αυτές αναδίδουν λιγότερη οσμή και άρωμα και είναι ιδιαίτερα σημαντικές αν αισθάνεστε ναυτία, τάση για εμετό και έχετε προβλήματα με το στομάχι. Τα ζεστά τρόφιμα μπορεί να έχουν πιο έντονη οσμή, προκαλώντας έτσι αποστροφή.
- Αποφύγετε τα αλκοολούχα ποτά λόγω της λήψης μεγάλης δοσολογίας φαρμάκων καθώς και της δράσης τους στον οργανισμό σας( καθ’ όλη την διάρκεια του κύκλου των θεραπειών ).
- Αποφύγετε τροφές με υψηλή περιεκτικότητα ζάχαρης και γενικότερα τυποποιημένες τροφές (καθ’ όλη την διάρκεια του κύκλου των θεραπειών).
- Τρώτε φρούτα ή λαχανικά, κατά προτίμηση βιολογικά. Επειδή στις μέρες μας είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρεθούν καθαρά βιολογικά προϊόντα καθώς είναι και κοστοβόρα, τα φρούτα και τα λαχανικά που θα καταναλώνετε θα πρέπει να είναι πολύ καλά καθαρισμένα, χωρίς την φλούδα π.χ. μήλα, αχλάδια κ.α., να αποφεύγετε προϊόντα που μαζεύονται κατευθείαν από το χώμα π.χ. φράουλες, μαρούλια κ.α. Να καταναλώνετε λαχανικά καλά βρασμένα όπως μπρόκολα, κουνουπίδια, σπανάκι κ.α. για την αποφυγή παρασίτων και μικροβίων . Συνιστώνται συνήθως για κατανάλωση τα προϊόντα που έχουν χοντρή φλούδα λόγω της λιγότερη εισχώρησης φαρμάκων που δέχονται για λόγους ανάπτυξης και συντήρησης π.χ. πορτοκάλια , ανανάς , μάνγκο κ.α.
- Μπορείτε να ξεπλύνετε το στόμα σας με νερό και λεμόνι. Σε μερικές περιπτώσεις με αυτόν τον τρόπο ο ασθενής βοηθάτε στο να μειώσει το αίσθημα ναυτίας ή ακόμα και να βελτίωση την γεύση φαρμάκων που επικρατεί στο στόμα του.
Παρόλα αυτά όμως απαραίτητο είναι πέραν των διατροφικών συμβουλών να γίνεται επιπλέον σωστή λήψη των φαρμάκων της ναυτίας καθώς και της προστασίας του στομάχου, που έχει συνταγογραφήσει η εκάστοτε ιατρική ομάδα.
Συμπερασματικά
Ποτέ άλλοτε δεν υπήρχαν τόσες πολλές διαφορετικές επιλογές θεραπείας του καρκίνου, από τη χημειοθεραπεία, την ακτινοβολία και τη χειρουργική επέμβαση μέχρι την ανοσοθεραπεία, την ορμονοθεραπεία και τις κλινικές δοκιμές. Με τις πρόσθετες θεραπευτικές επιλογές έρχεται και η πιθανότητα για πρόσθετες παρενέργειες. Πολλές από αυτές τις παρενέργειες μπορούν να καταπολεμηθούν με την κατάλληλη διαιτητική θεραπεία.
Τα κύρια θρεπτικά συστατικά στα οποία πρέπει να εστιάσετε κατά τη διάρκεια της θεραπείας του καρκίνου είναι οι πρωτεΐνες, οι υδατάνθρακες, τα λίπη, το νερό, οι βιταμίνες και τα μέταλλα. Το καθένα από αυτά έχει σημαντικό ρόλο στην θετική έκβαση της νόσου και της αποθεραπείας καθώς προσπαθούν να προστατεύσουν τον οργανισμό σας αλλά και να ενισχύσουν τις αντοχές σας στον αγώνα σας.
Σε κάθε περίπτωση για πιο εξειδικευμένες πληροφορίες αναφορικά με την διατροφή σας κατά την χημειοθεραπεία αλλά και συμβουλές απευθυνθείτε σε έναν ειδικό ο οποίος θα σας δώσει απαντήσεις σε όλες τις απορίες σας, μία διατροφή για να καλύψει τις ανάγκες σας αλλά και την απαραίτητη ψυχολογική στήριξη.
Μη διστάσετε να προγραμματίσετε μία συνάντηση με την ομάδα μας.
Είμαστε δίπλα σας, είμαστε μαζί σε αυτήν την μάχη!
Επιμέλεια,
Μαρία Ζευγαρίδου
Ψυχολόγος