Πολλές φορές στη ζωή μας έχουμε βρεθεί αντιμέτωποι με την αναβλητικότητα. Μια εργασία στο σχολείο, μια επαγγελματική υποχρέωση που πρέπει να διεκπαιρεωθεί αλλά η αρχή της φαντάζει πολύ δύσκολη.
Τι είναι αυτό που μάς εμποδίζει να ξεκινήσουμε να κάνουμε πράξη όσα χρειάζεται; Μία εξήγηση είναι πως το άγχος της ολοκλήρωσης μιας υπόθεσης παραμένει σε ήπια επίπεδα έως ότου φτάσει η προβλεπόμενη προθεσμία. Στο σημείο εκείνο, τείνουμε να αναβάλουμε την υπόθεση, καθώς δεν υπάρχει η ανησυχία για αδυναμία διεκπεραίωσης της υπόθεσης.
Ρίζες αναβλητικότητας – Φόβος αποτυχίας
Η αναβλητικότητα προέρχεται από συγκεκριμένα τραύματα στη παιδική μας ηλικία. Το οικογενειακό περιβάλλον που έδειχνε έμπρακτα την αγάπη, την ενθάρρυνση και την υποστήριξη προς στα παιδιά, κάλυπτε τις συναισθηματικές τους ανάγκες, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει, σε σημαντικό βαθμό, ο φόβος της αποτυχίας. Έτσι, τα παιδιά αυτά, ως ενήλικες, έμαθαν πως η ζωή είναι γεμάτη, κυρίως, από πολλές αποτυχίες. Αντίθετα, παιδιά τα οποία μεγάλωσαν σε εξουσιαστικές οικογένειες, όπου η αγάπη ήταν το “βραβείο” μιας καλής πράξης ή / και η υποστήριξη σε προσωπικές τους αποφάσεις ήταν ανύπαρκτη, είναι πιθανό να αναπτύξουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και να αντιλαμβάνονται στην ενήλικη ζωή τους την αποτυχία ως δική τους αδυναμία και όχι ως ένα απλό λάθος. Ενδόμυχες σκέψεις περιλαμβάνουν την ιδέα πως ο κόσμος χωρίζεται σε νικητές και ηττημένους, καθώς και το αίσθημα ντροπής για την ταμπέλα του ηττημένου κ.α.
Σύμφωνα με έρευνες, ο φόβος της αποτυχίας εμφανίζεται από γενιά σε γενιά. Άνθρωποι οι οποίοι χαρακτηρίζονται αναβλητικοί, χαρακτηρίζονται και αποφευκτικοί, διότι λόγω ανασφάλειας, δε στοχεύουν ψηλά γιατί πιστεύουν ότι θα αποτύχουν. Ωστόσο, δεν μπορείς να αποτύχεις σε κάτι που δεν έχεις κάνει. Σημαντικό είναι να αναφερθεί πως το να αναβάλουμε πράγματα σταθερά, έχει γίνει μια τάση, ώστε η αναβλητικότητα να θεωρηθεί χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς μας.
Δυστυχώς, η αποφυγή του προβλήματος είναι πιο εύκολη από το ρίσκο της ταπείνωσης στα παιδιά που βίωσαν υπερβολική κριτική και είχαν την αίσθηση ότι είναι αδύνατο να καταφέρουν πράγματα.
Τρόποι αντιμετώπισης
Το πρώτο βήμα για να ξεπεράσετε την αναβλητικότητα είναι να αναγνωρίσετε τους λόγους για τους οποίους είστε αναβλητικοί. Αν μονίμως καθυστερείτε ή αναβάλλετε υποθέσεις, είναι εύλογο να μην υπάρχει η ευημερία στη ζωή σας. Ως αρχική επαφή με την προσπάθεια διαχείρισης της αναβλητικότητας, είναι καλό να γίνουν ορισμένες ερωτήσεις προς τον εαυτό σας αλλά και να καταγραφούν οι απαντήσεις.
- Υπάρχουν συγκεκριμένες υποχρεώσεις / υποθέσεις που αναβάλετε ή η αναβλητικότητα παρατηρείται σε όλα;
- Γιατί θεωρείτε ότι αναβάλλετε μια υποχρέωση;
- Παρατηρείτε άγχος όταν καθυστερείτε κάτι;
- Επηρεάζει η αναβλητικότητα τη καθημερινότητά σας; Αν ναι, με ποιον τρόπο;
- Υπάρχει μοτίβο στην αναβολή υποχρεώσεων / υποθέσεών σας;
- Ποια είναι η άποψή σας για τα αναβλητικά άτομα; Εσείς θα μπορούσατε να ενταχθείτε σε αυτή τη κατηγορία;
Ως δεύτερο βήμα, προτείνεται η συμβουλευτική ψυχοθεραπεία, καθώς αποτελεί τη μοναδική, πλέον, και αποτελεσματικότερη μέθοδο αντιμετώπισης του φαινομένου της αναβλητικότητας.
Κλείνοντας, ας μη ξεχνάμε πως οι αναβλητικοί άνθρωποι δεν είναι τεμπέληδες, όπως συχνά ονομάζονται. Υπάρχουν πολύ σύνθετοι ψυχολογικοί παράγοντες πίσω από την εύκολη αυτή κατονομασία.
Είναι πολύ σημαντικό για τα άτομα που είναι αναβλητικά, να κατανοήσουμε πως η αλλαγή είναι αδύνατο να επέλθει από τη μια μέρα στην άλλη. Χρειάζεται υπομονή και χρόνος.
Επιμέλεια
Ελίζα Κωστάκη
Ψυχολόγος