4 Φεβρουαρίου: Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου

4 Φεβρουαρίου: Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου

Ο καρκίνος μέσα από τα μάτια μίας επαγγελματία ψυχικής υγείας

Με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα κατά του καρκίνου, όπως αυτή έχει καθιερωθεί στις 4 Φεβρουαρίου, ας δούμε τι είναι ο καρκίνος και τη σημασία που έχει η ολιστική  προσέγγιση του ασθενούς και των φροντιστών του, μέσα από την εμπειρία της κυρίας Ελένης Παπαστεργίου, Ψυχολόγος, Κοινωνική Λειτουργός και Ιδρύτρια του Συλλόγου “ΝΕΜΕΣΙΣ Cancel Cancer”

Με απλά λόγια τι είναι ο καρκίνος;

Είναι η άναρχη ανάπτυξη κυττάρων η οποία έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία όγκων σε διάφορα σημεία του σώματος. Όταν η διαδικασία παραγωγής κυττάρων πάρει λάθος δρόμο, προκύπτουν νέα κύτταρα που δεν χρειάζεται ο οργανισμός, ενώ παράλληλα δεν πεθαίνουν τα παλιά κύτταρα. Έτσι, τα πλεονάζοντα κύτταρα σχηματίζουν μάζες, δηλ. όγκους. Ενίοτε αυτά τα παθολογικά κύτταρα κάνουν μετάσταση, δηλαδή εξαπλώνονται και σε άλλα μέρη του σώματος δημιουργώντας δευτερεύοντες όγκους (μεταστατικούς) παρόμοιους με αυτούς του αρχικού καρκίνου. Δηλαδή ο καρκίνος είναι μία ασθένεια των κυττάρων.

Τι ακριβώς προσφέρει η ολιστική προσέγγιση του ασθενούς;

Στα δώδεκα χρόνια της διαδρομής μου ως θεραπεύτρια και ως φροντίστρια έχω συνειδητοποιήσει ότι στη μάχη ενάντια στον καρκίνο δεν συμμετέχει μόνο το σώμα αλλά και η ψυχή.

Ο ασθενής συμμετέχει ενεργά στην αποθεραπεία του και η καλή ψυχολογία του αποτελεί προαπαιτούμενο για καλά θεραπευτικά αποτελέσματα. Όταν αναφερόμαστε επομένως στο ότι η θεώρησή μας όσον αφορά στον ασθενή πρέπει να είναι ολιστική, εννοούμε ότι μας ενδιαφέρουν τόσο η ψυχή όσο και το σώμα του.

Επίσης, δεν εστιάζουμε μόνο στο πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει, αλλά και στο κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει: οικογενειακό, φιλικό, εργασιακό κλπ.

Για το λόγο αυτό, η φροντίδα και η θεραπεία απαιτούν τη στενή συνεργασία πολλών ειδικοτήτων, ιατρών, ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, διατροφολόγων, φυσιοθεραπευτών κ.ά.

Ο καρκίνος είναι μια ασθένεια που μπορούμε να νικήσουμε;

Θα απαντήσω απολύτως καταφατικά, όχι επειδή είμαι αισιόδοξη αλλά επειδή αυξάνονται διαρκώς οι αποθεραπευμένοι της νόσου, που συνεχίζουν κανονικά τη ζωή τους: Ζουν, εργάζονται και ονειρεύονται δίπλα μας.

Σε κάθε περίπτωση όμως, η πρόληψη είναι προτιμότερη από την καλύτερη θεραπεία. Με όχημα τη φιλοσοφία ότι ένας υγιής και ισορροπημένος τρόπος ζωής (διατροφή, φυσική κατάσταση, ξεκούραση, ψυχική ανθεκτικότητα κα), υπόσχεται πολλά και ποιοτικά χρόνια ζωής.

Οι ασθενείς φοβούνται για τη ζωή τους;

Φυσικά και φοβούνται. Μία σοβαρή νόσος, όπως ο καρκίνος, πρέπει εξίσου σοβαρά να αντιμετωπιστεί. Στο άκουσμα της διάγνωσης, οι περισσότεροι ασθενείς μας, βρίσκονται σε κατάσταση σοκ, ενώ μοιάζουν με εφιάλτη οι σκέψεις που περνούν από το μυαλό τους, καθώς πολλοί ακόμα έχουν την έννοια της επάρατης νόσου.

Είναι φυσιολογικό οι ασθενείς μας να φοβούνται για το τι ακριβώς θα ακολουθήσει, αλλά σε αυτό ακριβώς το σημείο, πρέπει όλοι οι επαγγελματίες που εμπλεκόμαστε με τον ασθενή να φροντίσουμε για τα συναισθήματα που νιώθει και γενικότερα την ψυχική του υγεία.

Είναι απαραίτητο, οι ογκολόγοι να παραπέμπουν τους ασθενείς σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας και να συνεργάζονται με αυτούς, με στόχο την καλύτερη αντιμετώπιση της νόσου.

Επίσης, απαραίτητη κρίνεται και η πλήρης ενημέρωση του ασθενή και των οικείων του με τρόπο κατανοητό για αυτούς, σχετικά με την ασθένεια, τη θεραπεία, τις ενδεχόμενες παρενέργειες αυτής καθώς και να δημιουργούν ένα περιβάλλον ασφάλειας και ανακούφισης.

Ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι σύμμαχοι του καρκίνου;

  • Οι βλαβερές μας συνήθειες, με πρώτο και καλύτερο το κάπνισμα και γενικότερα η κατάχρηση επιβλαβών προϊόντων
  • Η κακή διατροφή με τα πολλά λιπαρά και σάκχαρα, χωρίς φρούτα και λαχανικά.
  • Ο καθιστικός τρόπος ζωής και η έλλειψη άσκησης από τη ζωή μας
  • Ψυχολογικοί παράγοντες και η ανεπάρκεια της ψυχικής λειτουργίας (έντονο ή/και χρόνιο στρες, συναισθηματικές διαταραχές, ψυχοκοινωνικές κρίσεις κ.α.)
  • Οι χρόνια αμετάκλητες κοινωνικές συνθήκες (οικονομική κρίση και ανέχεια, μη αποδοχή της διαφορετικότητας από το οικείο περιβάλλον, κοινωνικές δυσλειτουργίες κ.α.)
  • Η άγνοια και η αποφυγή προληπτικών εξετάσεων
  • Η προκατάληψη. Ως κοινωνία φοβόμαστε ακόμα και να προφέρουμε τη λέξη καρκίνος. Τον αντιμετωπίζουμε περισσότερο ως μία… κοινωνική κατάσταση, σαν μία νόσο που είναι… μεταδοτική κι επάρατη και όχι σαν μία νόσο που μπορούμε να νικήσουμε. Για παράδειγμα, ο ασθενής με καρκίνο αποφεύγει να το γνωστοποιήσει στο κοινωνικό του περιβάλλον. Εξού και θέλουμε να σπάσουν τα δεσμά που προκαλούν η κοινωνική προκατάληψη και τα στερεότυπα που αναπαράγει.

Όντας ενεργά στην επιστημονική κοινότητα της ογκολογίας και με βάση τις εξελίξεις, υπάρχει κάποιο καλό νέο στη μάχη κατά του καρκίνου;

Τα νέα επιστημονικά δεδομένα επιτρέπουν να «διαβάζουμε» και να ταυτοποιούμε καλύτερα τον καρκίνο, εφαρμόζοντας αποτελεσματικές εξατομικευμένες θεραπείες στον ογκολογικό ασθενή, σχεδιασμένες με βάση τις ανάγκες του και τον τύπο καρκίνου που αντιμετωπίζει. Αυτή η εξατομίκευση, μας βοηθά να κατανοήσουμε τους μηχανισμούς που οδηγούν στην ογκογένεση, αποκωδικοποιώντας την κατάσταση, πεδίο στο οποίο έχει σημειωθεί αλματώδης πρόοδος.

Η διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου έχoυν αποκτήσει νέα διάσταση, χάρη και στα σύγχρονα φάρμακα που στοχεύουν στις γονιδιακές βλάβες των νεοπλασματικών κυττάρων, ακόμα και για ασθενείς με προχωρημένη ή μεταστατική νόσο.

Η εξατομικευμένη προσέγγιση διασφαλίζει ακρίβεια στην στόχευση και αποτελεσματικότητα στη θεραπεία.

Μέχρι σήμερα έχουμε κερδίσει πολλές και δύσκολες μάχες με τον καρκίνο. Αυτό μας κάνει να πιστεύουμε ότι θα κερδίσουμε και τον πόλεμο!

Η ενασχόληση με τον καρκίνο, δημιούργησε την ανάγκη ίδρυσης του Συλλόγου ΝΕΜΕΣΙΣ; Ποιο το όραμα της;

Η ενασχόληση μου ξεκίνησε το 2013 ως φροντίστρια παιδιού με λευχαιμία. Βλέποντας τα τεράστια κενά που υπήρχαν τότε στην κάλυψη αναγκών ψυχολογικής και κοινωνικής φύσεως, ένιωσα ότι ως επαγγελματίας ψυχικής υγείας οφείλω να γίνω λίθος για την φροντίδα των ασθενών και των οικογενειών τους, με στόχο την ολιστική προσέγγιση.

Για το λόγο αυτό, ιδρύθηκε η ΝΕΜΕΣΙΣ, με στόχο μία ομάδα θεραπευτών και ανθρώπων που πίστεψαν στο όραμα, να αποτελέσουμε μία πηγή ανακούφισης και ελπίδας για όσους νοσούν.

Το όραμα του κέντρου μας σε σχέση με την αντιμετώπιση της νόσου, είναι να συμβάλουμε καθοριστικά μέσα από τις γνώσεις μας και τη στήριξή μας αρχικά στο να αποκαλούμε τον ΚΑΡΚΙΝΟ δίχως φόβο με το όνομα του και να μιλάμε ανοιχτά για αυτή τη νόσο χωρίς να χρειάζεται να εφευρίσκουμε διάφορα άλλα ονόματα.

Εν συνεχεία στην απομυθοποίηση ότι ο καρκίνος είναι μια επάρατη νόσος, περνώντας το μήνυμα ότι εάν κάποιος νοσήσει από τον Καρκίνο δεν πεθαίνει, αλλά μπορούμε να βρούμε τρόπους να ζήσουμε με αυτόν όσο βρίσκεται ενεργός, ακόμα και να θεραπευτεί πλήρως, ειδικά αν τον προλάβουμε στην αρχή.

Για να επιτευχθεί αυτό, το κλειδί είναι η ολιστική προσέγγιση της νόσου όπως πλέον γνωρίζουμε.

Γράφει η

Ελένη Παπαστεργίου

MSc  Ψυχολόγος – Κοινωνική Λειτουργός

Ιδρύτρια/Πρόεδρος Συλλόγου ΝΕΜΕΣΙΣ