Η 19η Νοεμβρίου καθιερώθηκε ως παγκόσμια ημέρα κατά της παιδικής κακοποίησης σε μια προσπάθεια ευαισθητοποίησης και καταστολής του φαινομένου, το 2000 στη Σύνοδο Κορυφής της Παγκόσμιου Ενώσεως Γυναικών. Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως στην Ελλάδα δεν έχει αποσαφηνιστεί ο αριθμός των κακοποιημένων παιδιών λόγω της “κοινωνικής ντροπής” αλλά και της προσπάθειας υποβίβασης των συμπτωμάτων τους.

Δυστυχώς, τα παιδιά που έχουν κακοποιηθεί με οποιαδήποτε μορφή βίας, δε καταγγέλλουν τους θύτες, για λόγους συγγένειας ή φόβου ότι δε θα τους πιστέψει κανείς. Εκτός από τους γονείς και τους συγγενείς, ένα παιδί μπορεί να κακοποιηθεί και από φίλους γονέων ή και από άγνωστα άτομα.

Σε επιστημονικό επίπεδο, συχνά οι θύτες νοσούν από κάποια μορφή ψυχοπαθολογίας. Οι περισσότεροι πάσχουν από κάποια διαταραχή προσωπικότητας, με την αντικοινωνική και την οριακή να βρίσκονται στις υψηλότερες θέσεις, ενώ άλλοι είναι ψυχωτικοί. Η κατάχρηση ουσιών και το ιστορικό κακοποίησης κατά τη παιδική τους ηλικία παίζουν εξίσου πολύ σημαντικό ρόλο.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, 1 στα 3 κορίτσια και 1 στα 5 αγόρια θα κακοποιηθούν σεξουαλικά πριν την ηλικία των 18 ετών. Επίσης, 150 εκατομμύρια κορίτσια και 73 εκατομμύρια αγόρια πέφτουν θύματα σεξουαλικής βίας κάθε χρόνο, συνήθως από άτομο της οικογένειάς τους, ενώ τα παιδιά με αναπηρία κινδυνεύουν τρεις με τέσσερις φορές περισσότερο να πέσουν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης.

Περίπου 300 εκατομμύρια παιδιά, 2 έως 4 ετών, αντιμετωπίζουν ψυχολογική πίεση και σωματική τιμωρία μέσα στο σπίτι τους, ενώ 1 στα 10 παιδιά δέχεται χαστούκια στο πρόσωπο ή στο κεφάλι. Σοκαριστικό είναι το γεγονός πως κάθε 7 λεπτά ένας έφηβος χάνει τη ζωή του από κάποια πράξη βίας.

Μορφές κακοποίησης
● Ενδοοικογενειακή βία: άσκηση σωματικής, συναισθηματικής ή σεξουαλικής βίας εντός οικογενειακού περιβάλλοντος
● Παραμέληση: μη παροχή φροντίδας από τον γονέα / κηδεμόνα προς το παιδί, έλλειψη εποπτείας, μη παροχή στέγης, τροφής, ένδυσης, ανάθεση φροντίδας του παιδιού σε μη ικανό άτομο, έκθεση παιδιού σε κίνδυνο, εγκατάλειψη, εκδίωξή του από το σπίτι
● Σωματική κακοποίηση: πρόκληση σωματικού πόνου ή τραύματος
● Σεξουαλική κακοποίηση: ποικιλία σεξουαλικών ενεργειών από έναν μεγαλύτερο προς ένα παιδί: φιλιά, αγγίγματα, χάδια στα γεννητικά όργανα, αποκάλυψη επίμαχων σημείων, διείσδυση, λεκτική πίεση για σεξ, έκθεση στη πορνογραφία, σεξουαλική εκμετάλλευση

Χαρακτηριστικά κακοποιημένου παιδιού
● Προβλήματα εμπιστοσύνης, χαμηλή αυτοεκτίμηση
● Προσκόλληση σε αγνώστους, δυσκολία συναναστροφής με συνομηλίκους
● Απροθυμία για επιστροφή στο σπίτι
● Παθητικότητα, απόσυρση, έντονο άγχος
● Παλινδρομένη συμπεριφορά (π.χ. ενούρηση, εγκόπριση κ.α.)

Είναι ευθύνη όλων μας
Είναι ευθύνη όλων μας να μην αγνοούμε και να μην αδρανούμε μπροστά στις ενδείξεις κακοποίησης παιδιών, πιστεύοντας πως θα βρεθεί κάποιος άλλος να τα προστατέψει. Είναι ευθύνη όλων μας να κάνουμε το κόσμο πιο ασφαλή για τα παιδιά, θωρακίζοντάς τα με γνώσεις. Δεν είναι όλα τα χάδια καλοπροαίρετα, δεν είναι όλοι οι άνθρωποι καλόβουλοι.

Αν πιστεύετε πως κάποιο παιδί είναι θύμα κακοποίησης, καλέστε άμεσα στην Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή SOS 1056.

Επιμέλεια
Ελίζα Κωστάκη
Ψυχολόγος