Η 18η Απριλίου θεσπίστηκε πρώτη φορά το 2007 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με αφορμή την υιοθέτηση της Ευρωπαϊκής Χάρτας Δικαιωμάτων των Ασθενών. Η ίδια ανακοίνωσε επίσημα 14 θεμελιώδη δικαιώματα για τους ασθενείς, με στόχο την υψηλότερη ποιότητα προστασίας της ανθρώπινης υγείας.  Συγκεκριμένα, η προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών αφορά άτομα ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, όπως ψυχικά ασθενείς άτομα, ανήλικα άτομα, κρατούμενους, πρόσφυγες κ.α. 

Τα 14 θεμελιώδη δικαιώματα 

• Δικαίωμα στη πληροφόρηση. Όλοι οι ασθενείς έχουν το δικαίωμα της πρόσβασης σε κάθε πληροφορία που σχετίζεται με την υγεία τους, τις υπηρεσίες υγείας και τις επιλογές που θα έχουν μετέπειτα. 
• Δικαίωμα στη πρόσβαση. Όλες οι υπηρεσίες υγείας πρέπει να δίνουν πρόσβαση σε όλους τους πολίτες ανεξαιρέτως. 

• Δικαίωμα ελεύθερης επιλογής. Όλοι οι ασθενείς θα πρέπει να έχουν ελεύθερη επιλογή στα επαγγέλματα υγείας, στις θεραπευτικές υπηρεσίες υγείας, ύστερα από επαρκή και έγκυρη πληροφόρηση. 

• Δικαίωμα στη πρόληψη. Όλοι οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να επωφελούνται από υπηρεσίες που σχετίζονται με την πρόληψη και την αποφυγή νοσημάτων ή ασθενειών. 

• Δικαίωμα στη συγκατάθεση. Οι ασθενείς έχουν το δικαίωμα  να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων που αφορούν την υγεία τους, ύστερα από επαρκή και έγκυρη πληροφόρηση. 

• Δικαίωμα στην εχεμύθεια και την εμπιστευτικότητα. Όλοι οι ασθενείς έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν την τήρηση του ιατρικού απορρήτου που σχετίζεται με την υγεία τους (διαγνωστικές θεραπείες, εξετάσεις, ιατρικές επισκέψεις κ.α.), ακόμη και μετά τον θάνατό τους.

• Δικαίωμα στη καινοτομία. Όλοι οι πολίτες έχουν δικαίωμα πρόσβασης σε καινοτόμες υπηρεσίες ή θεραπείες διεθνών προδιαγραφών. 

• Δικαίωμα στην τήρηση των προδιαγραφών ποιότητας.

• Δικαίωμα στην ασφάλεια τήρησης υψηλών προδιαγραφών ασφάλειας για τη λειτουργία υπηρεσιών υγείας στις ιατρικές θεραπείες. 

• Δικαίωμα στον σεβασμό του χρόνου κάθε ασθενούς. 

• Δικαίωμα σε μια ειδικά σχεδιασμένη θεραπεία, προσαρμοσμένη στις ανάγκες του ασθενούς.

• Δικαίωμα στην αποφυγή περιττού πόνου και ταλαιπωρίας. 

• Δικαίωμα στην έκφραση παραπόνων. Κάθε ασθενής που έχει υποστεί οποιαδήποτε ζημιά, έχει το δικαίωμα να εκφράσει το παράπονό του, όπως και να λάβει απάντηση σε αυτά. 

• Δικαίωμα στην αποζημίωση. Κάθε ασθενής έχει το δικαίωμα να ζητήσει και να λάβει ικανοποιητική αποζημίωση για όποια φυσική, ψυχολογική ή ηθική βλάβη. 

Όλοι οι πολίτες δικαιούνται αξιοπρεπή και ισότιμη μεταχείριση σε όλους τους τομείς υγείας. Η Ευρωπαϊκή Ημέρα για τα Δικαιώματα των Ασθενών αναδεικνύει τη σημασία και τη σπουδαιότητα της προστασίας αλλά και της προαγωγής της υγείας ως ένα θεμελιώδες δικαίωμα όλων μας. 

Η φροντίδα της υγείας, η ισότιμη πρόσβαση, η αξιοπρεπής μεταχείριση,  η πληροφόρηση των ασθενών, η εχεμύθεια και το ιατρικό απόρρητο μπορεί να αποτελούν μεγάλες προκλήσεις, ωστόσο, θα πρέπει να αποτελούν και τα θεμέλια ενός κράτους δικαίου. Είναι καθήκον όλων μας η προάσπισή του!

Επιμέλεια

Ελίζα Κωστάκη

Ψυχολόγος