Το πάγκρεας
Το πάγκρεας είναι ένα όργανο του ανθρωπίνου σώματος, το οποίο παράγει σημαντικές για τον ανθρώπινο οργανισμό ορμόνες με κυριότερες την ινσουλίνη και το γλυκαγόνο, οι οποίες παίζουν σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του σακχάρου.
Καρκίνος παγκρέατος
Επιδημιολογικά Στοιχεία
- Στην Ευρώπη είναι ο έβδομος σε συχνότητα καρκίνος, με αυξανόμενη τάση.
- Η συχνότητα νέων διαγνωσμένων περιστατικών αυξάνεται με την ηλικία, και η πλειονότητα των περιστατικών διαγιγνώσκονται άνω της ηλικίας των 65.
- Η αναλογία εμφάνισης σε άντρες και γυναίκες είναι περίπου η ίδια.
- Είναι η πέμπτη αιτία θανάτου από καρκίνο.
Παράγοντες Κινδύνου
Δεν είναι ξεκάθαρο γιατί αναπτύσσεται ο παγκρεατικός καρκίνος. Οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του παγκρέατος (90%) θεωρούνται ότι δεν σχετίζονται με κάποιο παράγοντα κινδύνου.
Παρόλα αυτά κάποιοι παράγοντες κινδύνου έχουν αναγνωριστεί
- Γονίδια
- Κάπνισμα
- Ηλικία
- παχυσαρκία
- χρόνια παγκρεατίτιδα.
- Υπάρχει συσχέτιση μεταξύ του καρκίνου του παγκρέατος και του σακχαρώδη διαβήτη, ωστόσο είναι πιθανότερο ο διαβήτης, σε κάποιες περιπτώσεις, να αποτελεί πρώιμη εκδήλωση του παγκρεατικού καρκίνου και όχι προδιαθεσικό παράγοντα.
- Υποψία ότι ο αλκοολισμός και η υψηλή κατανάλωση κόκκινου και κατεργασμένου κρέατος συνδυάζονται με έναν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης παγκρεατικού καρκίνου, αλλά τα στοιχεία δεν είναι ισχυρά.
Συμπτώματα
- Σε πρώιμο στάδιο δεν προκαλούν συμπτώματα.
Έτσι, η πρόωρη διάγνωση του παγκρεατικού καρκίνου είναι δύσκολη και ασυνήθης, για αυτό έχει ονομαστεί από πολλούς σιωπηλή ασθένεια γιατί δεν προκαλεί από νωρίς συμπτώματα.
- Μπορεί να αναπτυχθεί αρκετά πριν να προκαλέσει πίεση στην κοιλία, πόνο ή άλλα προβλήματα. Αρχικά, όταν εμφανίζονται τα συμπτώματα μπορεί να είναι τόσο αμυδρά ώστε να αγνοηθούν.
- Σε πολλές περιπτώσεις ο καρκίνος έχει ήδη επεκταθεί εκτός παγκρέατος τη στιγμή της διάγνωσης.
- Η εμφάνιση των συμπτωμάτων εξαρτάται από τη θέση και το μέγεθος του όγκου.
- Αν ο όγκος φράζει το χοληδόχο πόρο, έτσι ώστε η χολή να μην μπορεί να περάσει στο έντερο, το δέρμα και το άσπρο των ματιών μπορεί να γίνουν κίτρινα και τα ούρα σκούρα. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται ίκτερος.
- Καθώς ο καρκίνος αναπτύσσεται και μεθίσταται, προκαλεί πόνο στο άνω μέρος της κοιλίας, που μερικές φορές αντανακλά προς τα πίσω.
- Μπορεί να προκαλέσει ναυτία, ανορεξία, απώλεια βάρους και αδυναμία.
Διάγνωση
Η διάγνωση του παγκρεατικού καρκίνου βασίζεται στις ακόλουθες εξετάσεις:
- Κλινική εξέταση
- Απεικονιστικός έλεγχος
Το υπερηχογράφημα κοιλίας είναι συνήθως η αρχική εξέταση όταν υπάρχει υποψία παγκρεατικού καρκίνου.
- Εργαστηριακές εξετάσεις:
Το CA 19.9 είναι ένας υδατάνθρακας ο οποίος παράγεται από τα καρκινικά κύτταρα του παγκρέατος, βρίσκεται στο αίμα και μπορεί να μετρηθεί από ένα δείγμα αίματος. Τα επίπεδα του CA 19.9 στο αίμα δεν είναι πολύ χρήσιμα για τη διάγνωση αλλά είναι συχνά ως σημείο αναφοράς ώστε να ελέγχεται η ανταπόκριση στη θεραπεία και η παρακολούθηση.
- Ιστοπαθολογική εξέταση/ Βιοψία
Εργαστηριακή εξέταση των κυττάρων του όγκου τα οποία λαμβάνονται από ένα δείγμα του όγκου. Αυτή η εξέταση πραγματοποιείται από έναν παθολογοανατόμο ο οποίος θα επιβεβαιώσει τη διάγνωση του παγκρεατικού καρκίνου και θα δώσει περισσότερες πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά του όγκου. Είναι υποχρεωτική σε περιπτώσεις κατά τις οποίες ο όγκος δεν μπορεί να αφαιρεθεί χειρουργικά ή όταν προγραμματίζεται άλλη θεραπεία πριν το χειρουργείο.
Θεραπεία
- Χειρουργική επέμβαση
- Χημειοθεραπεία
- Ακτινοβολία
- Συνδυασμός των παραπάνω θεραπευτικών επιλογών.
Η απόφαση για την επιλογή της θεραπείας είναι εξατομικευμένη και εξαρτάται κυρίως από τη θέση του όγκου στο πάγκρεας, την εξάπλωση της νόσου, την ηλικία και τη γενική φυσική κατάσταση του ασθενούς.
Μόνο με το χειρουργείο μπορεί να εξαιρεθεί πλήρως ένας όγκος στο πάγκρεας.
Οι υπόλοιπες θεραπευτικές προσεγγίσεις για τους ασθενείς που δεν μπορούν να χειρουργηθούν, έχουν ως στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και την αύξηση της επιβίωσης.
Ίαση
Στις μέρες μας, ο καρκίνος του παγκρέατος μπορεί να θεραπευτεί (να ιαθεί) αν και εφόσον βρεθεί σε πρώιμο στάδιο (πριν δηλαδή εξαπλωθεί).
Έλεγχος πόνου
Ειδικά για τους ασθενείς με καρκίνο στο πάγκρεας, πολύ μεγάλη σημασία έχει η αντιμετώπιση του πόνου, που σε κάποιες περιπτώσεις θα χρειαστεί να γίνει στα πλαίσια ενός ιατρείου πόνου, σε ομάδες παρηγορικής φροντίδας, καθώς και η αντιμετώπιση προβλημάτων σίτισης με την αρωγή πολλές φορές ειδικών διατροφολόγων.
Θλίψη και συναισθήματα
Είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε θλιμμένοι, αγχωμένοι ή μπερδεμένοι μετά από τη διάγνωση μιας σοβαρής ασθένειας. Πολλοί άνθρωποι βρίσκουν βοήθεια όταν συζητούν για τα συναισθήματα τους, είτε με μέλη της οικογένειάς τους, είτε με ειδικούς ψυχολόγους, είτε με άλλους ασθενείς και υποστηρικτικές ομάδες.
Διατροφή μετά το χειρουργείο
Μετά από μια χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση καρκίνου του παγκρέατος, ο ιατρός σας θα ελέγξει αν έχετε καλή ρύθμιση του σακχάρου του αίματος, όπως και αν έχετε προβλήματα πέψης.
Στην πρώτη περίπτωση, αν δυσκολεύεστε να ρυθμίσετε το σάκχαρο σας, μπορεί να χρειαστεί να λάβετε φάρμακα για τη διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων σακχάρου. Στη δεύτερη περίπτωση, το πιο πιθανό είναι ότι θα χρειαστεί να λάβετε υποκατάστατα των ενζύμων της πέψης που φυσιολογικά παράγονται από το πάγκρεας, το οποίο σε σας έχει αφαιρεθεί ή δεν λειτουργεί σωστά. Μπορεί, επίσης, να λάβετε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και μέταλλα.
Επιμέλεια
Ελένη Παπαστεργίου
MSc Ψυχολόγος – Κοινωνική Λειτουργός