Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας καθιερώθηκε κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου με την υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών. Στόχος της Ημέρας είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης γύρω από τις ψυχικές ασθένειες, καθώς και η προσπάθεια για πρόληψη και στήριξη της ψυχικής υγείας.
Η ψυχική μας υγεία επηρεάζεται καθημερινά από βιολογικούς, κοινωνικούς και ψυχολογικούς παράγοντες. Οι αλλαγές που προκύπτουν στη ζωή μας, όπως ένας θάνατος, ένα ατύχημα ή μια οικονομική δυσκολία, μάς καλούν να τις βιώσουμε και να τις αντιμετωπίσουμε, επηρεάζοντας έτσι τον ψυχισμό μας.
Στατιστικά
- 1 στους 4 ανθρώπους παγκοσμίως θα έρθει αντιμέτωπος, κάποια στιγμή, στη ζωή του με κάποια ψυχική ασθένεια
- Τα άτομα με ψυχικές ασθένειες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νόσων
- Οι μισές από τις ψυχικές ασθένειες ξεκινούν από την ηλικία των 14 ετών, ενώ, το 75% των περιπτώσεων αναπτύσσονται μέχρι την ηλικία των 24
- Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι αγχώδεις διαταραχές και η κατάθλιψη κοστίζουν 1 τρισεκατομμύριο δολάρια σε απώλεια παραγωγικότητας, με αποτέλεσμα να τις καθιστά ως κύριες αιτίες αναπηρίας
- Η αυτοκτονία είναι η δεύτερη αιτία θανάτου μεταξύ των ηλικιών 10-14 και η τρίτη μεταξύ των 15-24
- Μεταξύ των ηλικιών 12-17, 1 στα 6 άτομα παρουσιάζει μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο
- 1 στα 10 άτομα, κάτω των 18 ετών παρουσίασε κάποια ψυχική διαταραχή μετά από διάγνωση με την COVID-19
- Σχεδόν 2 εκατομμύρια άνθρωποι με σοβαρές ψυχικές νόσους μπαίνουν σε φυλακές κάθε χρόνο
- Οι γυναίκες κρατούμενες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να έχουν ιστορικό ψυχικής ασθένειας (66%), σε σχέση με τους άντρες (37%)
- Το 2019, το 15% των ενηλίκων εργαζομένων είχαν τουλάχιστον μία ψυχική διαταραχή
- Οι διαταραχές που σχετίζονται με το αλκοόλ φτάνουν τα 95 εκατομμύρια κρούσματα
- Η σχιζοφρένεια είναι μια από τις 10 συχνότερες αιτίες αναπηρίας παγκοσμίως
Αίτια
Τα αίτια των ψυχικών διαταραχών διαφέρουν ανάλογα με την πάθηση. Ωστόσο, μια σειρά από κοινούς παράγοντες είναι υπεύθυνη για την επιβάρυνση των ασθενών:
- Έλλειψη ενημέρωσης και εκπαίδευσης, σε περίπτωση “μη διάγνωσης” ή “μη κατάλληλης θεραπείας”
- Στιγματισμός και προκατάληψη για την ανάπτυξη μιας ψυχικής ασθένειας, με αποτέλεσμα τον φόβο και την άγνοια για τους πάσχοντες
- Έλλειψη κατάλληλων πόρων για αποτελεσματικότερη βοήθεια
- Οι ψυχικές ασθένειες επηρεάζονται από χρόνιες νόσους, π.χ. καρκίνος, καρδιακές νόσους, AIDS, διαβήτης
Αντιμετώπιση
Στη πλειοψηφία τους, οι ψυχικές διαταραχές είναι ιάσιμες, εφόσον γίνει σωστή χρήση της θεραπείας. Η αντιμετώπιση καθιστάται δύσκολη, όταν δε γίνεται σωστή διάγνωση.
Από τους διαθέσιμους πόρους υγειονομικής περίθαλψης, λίγοι δαπανώνται για τη παροχή ενός ολοκληρωμένου συστήματος ψυχικής υγείας. Παράλληλα, ακόμη λιγότερη είναι η διαθέσιμη χρηματοδότηση για την προαγωγή της ψυχικής υγείας, αφού δε δίνεται προτεραιότητα στις πολιτικές για την ψυχική υγεία και τις μονάδες φροντίδας των ατόμων με ψυχικές ασθένειες.
Πρακτικοί τρόποι αποφυγής / ανακούφισης ψυχικών ασθενειών
- Μιλήστε για τα συναισθήματά σας σε άτομα που εμπιστεύεστε και αγαπάτε
- Δραστηριοποιηθείτε. Η τακτική άσκηση μπορεί να φανεί τόσο αποτελεσματική όσο ένα κοινό ψυχοφάρμακο ή αντικαταθλιπτικό φάρμακο
- Κοιμηθείτε τουλάχιστον 8 ώρες
- Εκθέστε καθημερινά τον εαυτό σας στον ήλιο. Το φως του ήλιου για 15 λεπτά ημερησίως συμβάλλει στη καλύτερη διάθεσή σας
- Τεχνικές χαλάρωσης. Οι βαθιές αναπνοές, η γιόγκα ή η μυϊκή χαλάρωση βοηθούν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων του στρες, της κατάθλιψης και ενισχύουν το συναίσθημα της χαράς
Ας θυμόμαστε..
Οι ψυχικές ασθένειες μπορεί να είναι οξείες, με μικρή ή μεγάλη διάρκεια, με σαφή αρχή και τέλος. Εκατομμύρια άνθρωποι πλήττονται από προβλήματα ψυχικής υγείας παγκοσμίως. Οφείλουμε να είμαστε δίπλα τους με όποιον τρόπο μπορούμε.
Είναι ζωτικής σημασίας να μη ξεχνάμε πως η ψυχική και σωματική υγεία είναι αλληλένδετες. Επομένως, είναι επιτακτική η ανάγκη για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ψυχικής υγείας σε άτομα με χρόνιες σωματικές παθήσεις.
Είναι στο χέρι μας να κάνουμε το βήμα προς την αντιμετώπιση και τη βελτίωση της ψυχικής μας υγείας μέσα από μικρές και απλές αλλαγές στη καθημερινότητά μας.
Η ψυχική υγεία γίνεται ολοένα και πιο σημαντικό ζήτημα στις συνθήκες που ζούμε.
Επιμέλεια
Ελίζα Κωστάκη
Ψυχολόγος